Zabytki

03-04-2018 10:03

Najtrwalszym śladem przeszłości, tradycji, historycznych wydarzeń związanych ze skrawkiem tej ziemi są zabytki architektury. Rozsiane na terenie gminy Baranów tworzą wiele unikatowych szlaków. Jeden z nich wyznaczają drewniane kościoły tak specyficzne w naszym krajobrazie. Stanowią one zachętę do podjęcia wędrówki, do zagłębienia się w historii ukrytej w ich wnętrzach. Na terenie gminy znajdują się trzy tego typu obiekty: w Donaborowie, Baranowie i Grębaninie. To unikaty, liczące po kilkaset lat.


Kolejny ciekawy szlak to dworki i folwarki. Odzwierciedlają, zarówno historię jak i tradycję. Obrazują historie ludzi, którzy je tworzyli w przeszłości wytyczając tym samym charakter naszego regionu. Jednym z najznamienitszych miejsc jest w tym przypadku Mroczeń siedziba rodu Wężyków, niezwykle zaangażowanych w działalność patriotyczną.


Trzeci szlak całkowicie odmienny od dwóch pozostałych to miejsca nieznane, ale jednocześnie fascynujące. Często znane wyłącznie mieszkańcom regionu. Wyznaczają historię, są dla mieszkańców dowodem wydarzeń, pamiątką i symbolem. To przede wszystkim liczne kapliczki ukryte wśród zaułków miejscowości, łąk, pól całej gminy.


Wyruszając w wędrówkę po gminie Baranów warto sięgnąć do opracowań związanych z tym regionem. Szczególnie godnymi polecenia są dwie pozycje „Kronika dekanalna kępińska” księdza P. Fabisza pochodząca z 1855 roku oraz „Powiat kępiński” opracowanie autorstwa księdza J. Janiszewskiego z 1928 roku.

 

BARANÓW

 

„Dawniejsze miasto, dziś wieś Baranów posiada kościół parafialny pod wezwaniem św. Wawrzyńca i św. Andrzeja” (J. Janiszewski „Powiat kepinski” str. 66 ). Zabytkowy kościół drewniany znajduje się w północno-wschodnim narożniku rynku. Zbudowany został w 1732 roku z fundacji Zofii Stoińskiej. W jego wnętrzu na uwagę zasługują, między innymi: ołtarz główny późnobarokowy z roku 1885 z rzeźbami, ambona i trzy późnorenesansowe ołtarze boczne wykonane około 1640 r. z płaskorzeźbą Św. Anny, obrazem "Wniebowzięcia" oraz bogato dekorowanym obrazem Św. Cecyli.

Od południa do kościoła przylega kaplica św. Wojciecha zbudowana w 1869 roku. W sąsiedztwie kościoła znajdują się także: murowana dzwonnica – powstała w końcu XIX w., plebania (około 1880 r.), spichlerz (1885 r.) i kaplica (1915 - 1917). W centrum wsi zachowało się także kilka domów drewnianych i murowanych z końca XIX i początku XX wieku.

 

JANKOWY

 

Warto zwrócić tu uwagę na budynek dawnego przedszkola. Jego historia sięga 1891 roku. Wówczas powstała w nim jednoklasowa szkoła i mieszkanie nauczycielskie.

Kolejny ślad historii to budynek podworski, nazywany potocznie przez okolicznych mieszkańców „Belwederem” oraz dwa budynki podworskie tzw. „trojaki”, powstałe w 1904 roku, do dziś pełniące funkcje mieszkalne.

Na terenie wsi znajdują się także ruiny zamku Radziszewskich.

Szczególne znaczenie dla mieszkańców ma także kapliczka Św. Jana Nepomucena. Stanowi dokładne odtworzenie kapliczki zniszczonej przez hitlerowców w czasie II wojny światowej.

 

DONABORÓW

 

„Według podań wywodzi Donaborów swą nazwę, od dona i bory, tzn. darowizna borów wolnym chłopom, przez króla polskiego Jagiełłę” (J. Janiszewski „Powiat kepinski” str. 72).
Znajduje się tu drewniany, kryty gontem kościół pod wezwaniem świętego Marcina, pochodzący z XVIII wieku. W 1928 r. został gruntownie odnowiony i podwyższony.

W jego wnętrzu na uwagę zasługują późnorenesansowe (XVII wiek) prawy ołtarz boczny i chrzcielnica. O miejscu tym J. Janiszewski pisze: „w 1405 stanął tu drewniany w krzyż wybudowany kościółek z jedną wieżyczką na środku, który w 1614 powiększono o dzwonnicę z wieżą (…) jest dziś dzień zachował pierwotną swą strukturę. (J. Janiszewski „Powiat kepinski” str. 71)

 

SŁUPIA P/KĘPNEM

 

W miejscowości tej znajdują się dwa zespoły zabytkowe.

Pierwszym z nich jest neogotycki kościół parafialny zbudowany w latach 1869-1870. „Kościół jest pod wezwaniem Wszystkich Świętych; posiada 4 ołtarze. We wszelkim mieści się obraz Przemienienia Pańskiego pędzla Stanisława Szembeka; w drugim obraz św. Józefa, w trzecim obraz Wszystkich Świętych, w czwartym obraz św. Antoniego.” (J. Janiszewski „Powiat kepinski” str. 75)

Drugi obiekt historyczny to pałac neoklasycystyczny z czterokolumnowym portykiem wzniesiony w latach 1880 – 1889.

We wsi zachowały się również przykłady drewnianych domów mieszkalnych z końca XIX wieku.

Czytany 12198 razy
Więcej w tej kategorii: « Historia Kronikarz Ziemi Baranowskiej »